di Ivan Marongiu

Su tema est nòdidu. Sa Sardigna fornit  s’energia a s’Itàlia. Podet pàrrere una cosa impossìbile, ma però est gasi, bidu chi, segundu sos datos de Terna, s’ìsula Nostra esportat unu tertzu de s’eletritzidade sua: a su mancu tres Terawatora ogna dòighi. Su cògiu de sos Terawatoras, noe, difatis bastat pro satisfàghere sos bisòngios de sos tzitadinos e de sas impresas sardas.

Custa est sa situatzione de oe, ma fintzas in su benidore at a  èssere gasi, antzis, sa fornidura de energia produida in Sardigna pro su mercadu italianu est destinadu a aumentare galu de prus. Difatis est essida sa noa de comente sas azienda produtoras chèrgiant investire in Sardigna ancora de prus e sunt isetende s’autorizatzione pro fraigare a su mancu 110 impiantos de produtzione de energia dae fonte rennoaditza: una norantina de impiantos fotovoltàicos e su restu totu impiantos eòlicos. Si sos pianos de sas aziendas produtoras ant a andare in portu, si pensat chi sa produtzione elètrica de sa Sardigna diat crèschere de un’àteru 40%. Est òviu chi  totu custa energia non serbit a sa Sardigna, ma serbit a alimentare sas industrias, sas tzitades e sas impresas de sas Regiones de su tzentru-nord italianu, chi a s’imbesse de su Sud de Itàlia ant bisòngiu de cantidades mannas de energia pro satisfàghere siat sas fabricas, siat s’espansione urbana chi sighet a crèschere.

In Sardigna in medas sunt contentos de custa cosa, ma s’isula nostra a bellu a bellu est trasformendesi in una tzentrale elètrica a servìtziu de sas industrias de su Nord, e cun s’iscusa de sas fontes rinnovàbiles ogna annu si ocupant cantos mannos de territòriu chi benit leados a sas comunidades locales. In prus, mancari sa Sardigna siat produtora de energia, in utentes sardos pagant sas bulletas prus caras de Itàlia.  Cun custu non cherimus nàrrere chi sas fontes de energia rennoaditza non andant bene e chi non tocat a las isfrutare. Antzis, tocat a sutalineare comentre custas siatn  un’alternativa importante a su carbone e a su petròliu. Tocat a nàrrere però chi custa produtzione alternativa devet èssere guvernada bene, tenende contu de sos interessos de sa gente e de sas comunidades locales. Difatis, devimus ammentare, chi  a sos sardos nemos lis at pedidu si agatant ùtile e si sunt favorèvoles a sa crèschida de s’energia prodùida.

Sa realidade est custa: totu acontesset sena tènnere contu de sos bisòngios de sos abitantes de s’ìsula, segundu una politica energètica chi abbàidat a sos interessos de sas industrias mannas de sa Lombardia. Bastat a pensare chi sa RAS est galu pensende a su fàbricu de sa dorsale de su gas, chi serbit a portare  in Sardigna, in ritardu de deghe annos, unu combustìbile fòssile nou. Ma torrende a sas energias alternativas, sos impiantos eòlicos e fotovoltàicos, segundu sas diretivas istatales, non si podent fàghere in àreas giai cumpromìtidas, ma in territòrios destinados a àteros impreos, consumende in custu modu territòriu e cumpromitende su paesàgiu.

In pagos faeddos sas energias rennoaditzas pro sa Sardigna sunt un’àtera invasione industriale chi ant a causare sos matessi problemas causados dae s’industrializatzione de su Pianu de Rinascita, imponende modellos economicos chi non nch’intrant nudda cun cussa chi est sa vocatzione naturale de su territoriu. A s’imbesse, non si  faghet belle nudda  pro sas comunidades energèticas, chi diant abèrrere sas  ghennas a sa gosi narada “democratzia energètica”. Sos intzentivos pro sa produtzione  energètica, difatis, a su postu de andare a sas realidades locales, diant andare a sas sotziedades mannas costruidoras, e a sos sardos diat abarrare pagu e nudda.

Totu custu sutzedet cun su cunsensu de s’Istadu. Su faeddu de òrdine de sa transitzione energètica est ispinghende su guvernu a eliminare ogni ostàculu pro sa produtzione dae fontes rennoaditzas. In custu modu, sos ùrtimos decretos de su guvernu  incurtzant sas protzeduras autorizativas pro sos impiantos noos e privant entes locales e Subrintendèntzias de su còmpitu de compidare s’idoniedade de sos interventos propostos. Su deretu de detzìdere est totu in sas manos de sos ministeros, chi ant giai mustradu de èssere favorevoles a custu tipu de polìtica energetica. Sa cosa peus est chi dae banda de sa Regione sarda non b’est istada peruna chèscia pro su Pranu energèticu de su guvernu chi oramai est betzu de paritzos annos. Epuru, s’ispàtziu pro protestare e pro si mòvere bi diat èssere, sende chi segundu s’artìculu 117 de sa Costitutzione italiana, s’energia est matèria de legislatzione chi depet èssere discussa motivende sas regiones e interessende sos entes intermèdios.

Custa situatzione podet cambiare in unu solu modu. Gràtzias a sas comunidades locales, chi devent refudare in manera firma s’ispeculatzione energètica e sas tzerachias territoriales cunsighentes. Si sos tzitadinos non divenint parte ativa in sa polìtica energètica sarda, s’ìsula Nostra at a devènnere unu serbatoju de energia a bassu costu, cun totu sas cunseguèntzias a livellu ambientale e geopolìticu.

Duncas, mancari sa Sardigna produat su 38% de energia in prus respetu a sa chi li serbit, sighint a arribbare rechestas de autorizatziones pro sa realizatzione de impiantos eòlicos o fotovoltàicos noos. Chi, segundu sos ecologistas, custos fàghent còmodu solu chie los installat – gràtzias a sos intzentivos europeos- e no a sa populatzione. Antis, pròpiu sos sardos nd’ant a pagare sas cunseguèntzias: sa primu, in bulleta, acanta benint agiuntos sos costos pro pagare sos sussìdios a sas impresas energèticas, e sa segunda in s’ambiente chi benit trasformadu e cumpromissu pro semper.

S’ùrtima rechesta arribbada a s’atentzione de sos ufìtzios cumpetentes interessat sos montes tra Siurgus Donigala e Sèlegas: sa Siurgus Srl, nùmene sardu ma cun sede a Milanu, cheret piatzare 14 aerogeneradores artos 220 metros cun una potèntzia cumplessiva de 92,4 Megawatt. Si si cunsìderat chi sunt netzessàrias fundatziones, caminos e òperas de cunnessione a sa rete, si cumprendet chi s’estensione de s’àrea interessada est de 720 ètaros. In unu territòriu, cussu Pranu Nieddu, acanta b’at unu padente de chercos seculares.

Segundu unu report de s’assòtziu ecologista Grupu de Interventu giurìdicu “in Sardigna, a sa data de su 20 de maju 2021, sunt istadas presentadas 21 rechestas de autorizatziones de cumpatibilidade ambientale de cumpetèntzia natzionale o regionale pro ateretantas tzentrales eòlicas, pro una potèntzia cumplessiva superiore a 1.600 MW, chi currispondet a una crèschida de su 150% de su cumpartu eòlicu isolanu”.  A custas si summat un’otantina de rechestas de autorizatziones pro impiantos fotovoltàicos noos. In totale diant èssere interessados prus de 10.000 ètaros de padentes e terrenos agrìculos.

Oramai su cuadru est craru: in mare e in terra sa Sardigna paret essere destinada a devènnere una prataforma de produtzione energètica ” Custos sunt sos impiantos chi giai esistint:

18 impiantos idroelètricos; 52 impiantos termoelètricos; 593 impiantos eòlicos; 38.014 impiantos fotovoltàicos.

Pro serrare, semper segundu su Grig, su giai numenadu Grupu de Interventu giurìdicu,  est craru chi “in base a sa capatzidade limitada de sa Sardigna de consumare s’eletritzidade produida e in base a  s’impossibilidade cuncreta de “immagazinare” bona parte de s’energia rinnovàbile produida dae sos impiantos in programma diat èssere impreada solu a avantàgiu de su sugetu produtore (paris cun intzentivos e benefìtzios vàrios) e non de sa colletividade natzionale, chi pro lege est obrigada a l’acuistare”.

In pagos faeddos in Sardigna devet cambiare su sistema de gestione de s’energia, chi devet puntare no a sa creatzione de parcos eòlico mannos chi rovinant s’ambiente e su paesàgiu e chi non lassant nudda in su territòriu. Servit una polìtica energètica noa chi pòngiat a su tzentru sas produtziones locales cun sa realizatzione de impiantos domèsticos minores, prus pagu invasivos e prus a servìtziu de sa gente.