Imprentas 145 – Su coràgiu de Serena, sa chi at detzisu de fàghere su bacàrgia

Imprentas
Imprentas
Imprentas 145 - Su coràgiu de Serena, sa chi at detzisu de fàghere su bacàrgia
Loading
/

Imprentas 145 – Su coràgiu de Serena, sa chi at detzisu de fàghere su bacàrgia

Imprentas
Imprentas
Imprentas 145 - Su coràgiu de Serena, sa chi at detzisu de fàghere su bacàrgia
Loading
/

Imprentas di Ivan Marongiu

Su coràgiu de Serena, sa chi at detzisu de fàghere su bacàrgia

Duos annos a oe, pro 5 dies est andada a pee a s’azienda sua, a 1200 metros in su Gennargentu, pro donare  a papare a sos animales suos. Est una de sas pagas fèminas pastore de  Sardigna. Oe bos contamus  s’istòria de Serena, sa pastora ogiastrina.

Duos annos a oe, in ocasione de sa niada manna chi aiat firmadu totu sa Barbàgia e s’Ogiastra, at isetadu chi sa temporada de nie acabbaret, e posca s’est posta in caminu pro lòmpere a su cuile suo a pees, ca sa màchina non podiat prus andare a in antis. Su nie fiat tropu artu. Serena at detzìdidu chi non podiat lassare morrere de fàmene sas bacas suas, e duncas at detzisu de mòvere cun sa brovenda a coddu, dae s’azienda agrituristica sua, finas a s’istadda acanta fiant acorrados sos animales, a 1200 metros de artària in su Gennargentu. No est istadu fàtzile, pro ite a cussa cuota su nie aiat superadu su metru e mesu e nimancu sas abbas de sas dies sighentes fiant resèssidas a lu iscagiare totu.

Antzis, in is dies a pustis s’essida a su monte est istada fintzas prus mala, pro more de su ludu. Mancari gasi  l’at devidu fàghere fintzas in sas dies imbenientes, sende chi sa pala-mecànica posta a disponimentu dae sa Comuna fiat lòmpida a pustis de 3 dies ebbia.  «Cun àteros allevadores aìamus pensadu fintzas nois de nolegiare un’elicòteru, comente aiant fatu in Orthullè, ma no est istadu possìbile. Sa cosa prus  s’importante però fiat a sarbare sas bacas e sos vitellos, duncas no apo isetadu s’arribbu de sos mezos e so essida a pee, comente ant semper fatu sos pastores de bidda in s’antigu». Cussu fatu, de su cale nd’ant allegadu medas giornales in totu sa Sardigna e fintzas in Itàlia, at fatu cumprèndere comente Simona istimet a beru su traballu suo, s’amore chi bi ponet e mescamente su coràgiu suo.

Serena est una de is medas pastores de su Gennargentu chi sighent a portare a in antis su traballu suo cun medas dificultades e problemas. Ma issa est fintzas una de sas pagas fèminas chi pràticant su pastoriu in Sardigna, e lu faghet in unu de sos ambientes prus malos durante s’ierru, a un’artària chi diat fàghere trèmere fintzas espertos cumpàngios òmines.

Unu sèberu, su suo, chi est istadu cunditzionadu mescamente dae s’ammentu de una persone cara. In su 2003 su maridu s’est mortu pro more de una punta subitana (infartu). Istaiat bene e nemos diat àere pensadu una tragèdia improvisa comente a cussa. Simona, faghiat sa rapresentante de produtos pro sa domo. Prima de si mòrrere su maridu fiat pro bìdere realizadu su bisu suo, est a nàrrere un’azienda agriturìstica in su coro de su Gennargentu, cun unu ristorante minore e una mandra de una chentina de pegos. «Mi so agatada dae una die a s’àtera a dèpere detzìdere– ammentat Serena – no aia penna pràtica de allevamentu. Cando acumpangiaia a maridu meu a sas bacas mi faghiant a tìmere. Non fia abituada a istare in mesu a su bestiàmene, su traballu meu fiat un’àteru.  Ma non podia lassare pèrdere totu». Sa vida sua est cambiada de su totu a s’improvisu. «Su cumintzu est istadu malu a beru, ma m’at agiudadu a andare a in antis s’amore pro sa pitzinna mea, chi a sa data aiat un’annu e mesu. Ma devo torrare gràtzias fintzas a sos parentes meos, pròpiu a totus. B’aiat unu mùtuo de pagare,  ma apo agatadu cumprensione fintzas dae sa banca chi at cumpresu si momentu difìtzile chi fia colende. Gosi nche l’apo fata: s’azienda andat bene, fintzas si su traballu est grae meda e sa crisi si faghet intèndere».

Ma a Simona, a pustis de àere bìnchidu sos problemas causados dae sa niada manna de duos annos a como, non li faghet tìmere prus nudda. Fintzas ocannu sa nie est istada meda, medas àrbores sunt rutos in suta de su pesu suo in mesu caminu, sena contare s’astra chi si format belle ogna die. In medas pensant chi su pastore colet belle totu sa vida sua in sa màchina 4×4 o in su tzilleri, ma no est gasi. Ogna die tocat a si pesare a chitzo, mùrghere, mascare, illitzire su logu e chircare sas bacas chi si sunt pèrdidas. Pro no allegare cando sunt gravidas o depent angiare. In prus de totu custu b’est fintzas sa parte burocràticas cun totu sos documentos e sas iscadèntzias chi tocat a rispetare. Ma Simona Mighela no est sa fèmina chi si lassat assustrare.  A sas chimbe e mesa de manzanu est giai a camba, acumprit sos cumandos de domo e posca essit a su Monte e acudit sas bacas. In su 2012 at retzidu su prèmiu S’Istima, reconnoschimentu chi benit assignadu cada annu in Mamujada a chie faghet onore a sa Sardigna. «Comente si narat in bidda: su bisòngiu faghet cùrrere fintzas sos betzos, e a mie m’est tocadu a cùrrere. Non podia lassare mòrrere su bisu de maridu meu», rispondet a chie li dimandat in ue at agatadu sa fortza pro andare a in antis.

Ma s’istòria de Serena no est s’ùnica. Sunt fintza àteras sas fèminas chi detzident de si dare a su pastoriu, pro medas motivos, e non in Sardigna ebbia. Sa matessi cosa difatis est capitada a una fèmina pugliesa Mariantonietta , chi traballat 13 oras a sa die in mesu a sa natura cun su bestiàmone suo.

Mariantonietta  faghet sa pastora in  Pùglia, in su pranu de “Le Murgie”, unu logu chi no est frecuentadu meda dae sos turistas. Pastora, narat issa, lu est dae sa naschida. No in su sensu de unu mestieri chi ti càpitat pro ite est su chi faghet sa famìlia tua. Antzis. Su babbu la diat àere chèrfida cummissa de supermerdadu, pro traballare cussas ora ebbia, ma issa s’est puntada e at fatu su chi cheriat. Immoe a sa die oras de traballu nde faghet prus de trèighi, dae sas 6 de mangianu a sas 8 de merie. Fintzas a Nadale e in sas àteras dies nòdidas. Segudende sos ritmos de sos animales: los mascat, los paschet, los mùrghet, faghet su casu e lu bendet.  Est su chi at semper chèrfidu fàghere. Finas dae cando fiat pitzinna, amaiat istare in mesu a sos animales. Si nde pesaiat a chitzo pro  dare a apare a sas bacas e fiat issa a nde ischidare a su babbu a sas bator de ogna mangianu.

Sa zona acanta traballat Mariantonetta est cussa tra Cassano e Altamura. Su regnu suo est unu paesàgiu naturale prenu de pastura e addatu pròpiu a s’allevamentu.  Ma su traballu suo no est unu giogu, pro ite a parte sas annadas malas, in su sartu b’at medas perìgulos comente sos furones de bestiàmene (s’abigeadu est semper presente in cussas cussòrgias puru) e cussu de sos lupos. “Una bia apo bidu unos chimbe lupos chi ant inghiriadu su tàgiu de cabras. De repente apo mutidu sos canes e so andada a las sucùrrere. Sos canes ant fatu su traballu issoro e sos lupos si che sunt fuidos. Custa iscenas capitant medas bias, pro ite sos lupos, ispintos dae sa fàmene, si betant a su bestiàmene fintzas a de die”.

Faghet parte de su giogu. Comente cando calicunu pegus si perdet e tocat a andare a lu chircare a de note, o candu depet angiare e tocat a abbarrare a lu abbaidare finas a cando su bitellu o sa cabritu non naschet. Comente amus naradu bi sunt fintzas sos furones chi in custos annos sunt torrende a furare gamas intreas de bestiàmne o mezos agrìculos.

Ma mancari totu custas dificultades, segundu Mariantonietta, su chi tocat a tìmere de prus est sa burocratzia e sa leges chi imbetzes de agudare a chie traballat, lu iscambant e lu penalizant. Però issa sighet a traballare in su sartu. “Non dia ischire bìvere in modu diversu e l’apo cumprèndidu fintzas mègius a pustis de un’annu de volontariadu  europeu in una azienda  olandesa. So partida pro cumprèndere si custu fiat a beru su traballu meu. Non mi fia mai mòida dae inoghe. Bi depia abarrare duos meses, bi so abarrada dòighi. So torrada alleghende olandesu e inglesu, e cun unu muntone de amigos de diversas partes de su mundu chi faghent su traballu meu. Dae tanto apo tentu sa tzertesa de cherrere fàghere a beru su chi so faghende: sa pastora”. Ite b’at de bellu? Ite dimandas sunt… Rispondet castiende sos cùcuros birdes prenos de animales paschende suta su sole.

Su motivu est propiu cussu: su de abbarrare in unu cuntestu paesagìsticu ispantosu, a cuntatu cun sa natura e prus che totu lìbera, totu cosas chi non diat aere mai agatadu a palas de una cassa de unu supermercadu.

 

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *