Imprentas 315 – Ispopolamentu e un’isula semper prus pobera

Imprentas
Imprentas
Imprentas 315 - Ispopolamentu e un'isula semper prus pobera
Loading
/

Imprentas 315 – Ispopolamentu e un’isula semper prus pobera

Imprentas
Imprentas
Imprentas 315 - Ispopolamentu e un'isula semper prus pobera
Loading
/

di Francesco Oggianu

Ispopolamentu e un’isula semper prus pobera

Un’isula sempere prus pobera e cun paga zente, cun sos giovanos chi sunu partinde a foras

Si narad chi, onzi trinta dies in Sardigna isparid una idda. Est s’ispopolamentu chi est faghinde diventare sas zona de mesu de Sardigna biddas pantasimas. Si est beru chi s’Italia bi est su prusu bassu tassu de naschidas in Europa, est puru beru chi in Sardigna nde naschede de mancu chi in tottu su restu de s’Italia. Su sindigu nou de Duarche, una idda cun 550 abitantes, narad chi chircana de frenare s’ispopolamentu, dande a sos giovanos domos ristrutturadas e postas a nou a canone moderadu, est beri fintzas chi non bastada a tennere una domo pro bi vivere. Toccad fintzas de campare e chenza traballu non si campada. E cando in mesu bi est una familla est menzus de lassare sos affettos e sa idda inube unu est naschidu e creschidu, pro chircare in foras unu traballu pro podere vivere tranquillamente. E su traballu non si podede agatare cando si chered. Non bastada chi unu nerzada, ma in s’agricoltura e in s’allevamentu de su bestiamene est possibile campare una familla. Non tottus peroe la pensana ga e non tottus podene campare cun 50 erbeghes e chimbe accasa. Sos giovanos andadan a foras, cussos chi sun bessinde pro frequentare sas universidades, non podene cun d’una laurea chircare de abbarrare innoghe. Abite, a cascare?

Antoni, Micheli, Zuseppe, Cristian, sunu battoro zovanos de 19 annos chi han finidu de faghere sas iscolas superiores. In pagu tempus ha devidu detzidere ite faghere, si chircare unu traballedu pro alanzare carchi soddu, oppuru a si iscriere a s’universidade. Micheli e Zuseppe, han detzisu de andare unu a Casteddu e s’atteru a Torino. Unu si chered laureare in iinzegneria ambiente e territoriu. S’atteru a Torino chered faghere inzegneria informatica. Tottas duos sunu resessidos a passare su test de intrada e como sunun istudiande, cun s’isperanzia de si podere laureare e poded torrare a biddas insoro pro avviare una attividade. Zeseppe est peroe cumbintu chi in Sardigna un traballu non s’agatada. “Cherzo unu futuru diversu dae cussu chi han tentu babbu e mamma. Babbu had traballadu in Otzana e s’istipendiu chi leiad non bastiad a podede faghere vivere bene sa familla. Frade meu, su prus mannu, est andadu a foras, in Inghilterra, inube faghed su camerieri. Sorrastra mia, chi si est lauereada in litteras in s’universidade de Casteddu, si ch’est andada a Lonfra issa puru, ca narad chi in cue sos laureados sun trattados bene e unua traballu l’agatana cando cherene. Sorrastra mia in Londra had connottu su maridu, chi est de Assemene, chi had agatadu unu postu in banca e como vivene bene veramente. Torrare in Sardigna? a sa ezzesa. Ca sa Sardigna la tenene cara comente non mai.

Innoghe in Sardina ite est suzzedinde? Tottus sas biddas attesu dae sas costas, bi sunu unu muntone de domos boidas e in tottue b’had prusu zente chi morid chi cantu nde naschede. Chie tene unu bicculu de titulu de istudiu e fintzas chie non te nde tened pro nudda si che fuene a foras a chircare fortuna. Una chi sos continentales li narana diaspora chi non si frimad ed est criande unu desertu in sas zona de intro de s’isula nostra, ma non solu sas biddas de intro, ca fintzas cussas de sas costas sunu attraessande sa matessi cosa. Si muttid ispopolamentu. S’esempiu de Macumere, de Lanusei, chi prima finis tottas duas zittadinas importantes, sa prima pro sa produzione de su casu, de sa birra, e de atterso prodottos de campagna, accumpanzada dae sas ferrovias, s’attrera Lanusei sa matessi cosa. Tottas duas cittadinas muttiana sos residentes de atteros comunes a frottas. In su 2019, segundu sos datos de s’Istat, sa idda ozzastrina est bistada cussa cun prus mortos che naschidos. Ite poded essere suzzessu in Lanusei est una cosa allarmante, ca nde essid a pizzu una situazione fea cun sos abitantes chi sunu semper prusu de mancu. In su 2020 sa popolazione de sa Sardigna est passada dae unu milione e 612 mizza abitantes a unu milione a carchi cosa. sa media narad chi si ssun perdidos in d’unu annu 1350 abitantes a su mese. A la narrere tottu est suzzedinde comente in d’unu mese siada isparida una idda intrea.

Si pensaiada chi durante su periodu de inserru, pro curpa de sa pandemia de su Covid, sa zente in s’intimidade epperad fattu prus fizzos. Cuistu non est suzzessu. Anzisi, sas naschidas sunu ancora diminuidas, fortzis ca sa zente est timinde tempos feos. In su 2020 e custu est beru, sunu diminuidos sos cojos, fortzia pro curpa de su fattu chi non si podiana faghere cerimonias e cantu atteru. Fattu istad chi sas uniones civiles e religiosas in tottu Italia sun diminuidas de su 50 pro chentu e in Sardigna ancora pesus: si faeddad de cifras preoccupantes. Sos isposonzos sun diminuidos de s’ottanta pro chentu. Custu faghed pensare chi sos sardos vivene in sa prudenzia in d’unu periodu de isntabilidade economica de tottu sa nazione. In Sardigna non est solu preoccupante custa situazione, chi diventad allarme ruju. In Sardigna su 2012 si est registradu su prusu bassu tassu de natalidade e bi est bistada una ripresa meda bassa in su mese de capidanni de s’annu passadu. Dae tando peroe sas naschida ha sighidu a calare. Segundu sos datos Istat de su 2011, in Ozzastra bi sunu bistados sette iddas inube bi est bistada una creschida de abitantes, ma attros 16 custos sunu diminuidos. In Ozzastra, comente in sa Barbagia e in tottue de sa Sardigna e mesu, sos giovanos han fattu sas valigias e sun partodos. Est ripresa s’emigrazione de sa popolazione chi b’est naschida, mancari siene arrivados medas migrantes africanos e dae sas naziones de s’est europeu.

In su 2019 sa mazzore parte de sos residentes emigrados si che sunu andados a foras de sa Sardigna, ma sunu abbarrados in Italia, chenza che andare a s’estero. A su matessi tempus si poded narrere chi sunu prus medas sos immigrados che sos emigrados, fintzas de zente sarda chi si ispostad dae una idda a s’attera. Segundu un’istudiu fattu dae su centru istudios de sa Cna, intro de sa Sardigna sa popolazione imbezzad e sos giovanos si che andana a foras. unu impoberimentu demograficu chi est accumpanzadu dae unu declinu economicu chi pared difficile de frimare. Non b’had redditu, duncas, ma fintzas pagas risorsas e pius รจpagas impresas. sa Cna evidenziad comente su calu demograficu chi non si frimad itro de s’isula, eppad causadu una perdida manna de ricchesa. In su centru de sa Sardigna, in solu sette annos, sun bistados perdidos prus de 230 miliones de euros. In pratiga tra su 2012 e su 2019 su redditu cumplessivu de sos residentes est diminuidu de su 4,2 pro chentu pro sos comunes de intro e ridottu de 1,8 pro chentu in sas zonas accurzu a su mare.

S’ispopolamentu de s’isula e de sas zonas de intro est cominzadu, a pustis de su pianu de rinnaschida. Ma dae prusu de 50 annos faghed a oe su fenomenu est diventadu inrrestabile: si in su 1961 sa popolazione de sas biddas de intro de s’isula fid paris a su 47 pro chentu de su totale regionale, in su 2020 sa popolazione est calda a su 33 pro chentu e cun custu passu si poded narrere chi podede calare a su 29,7 pro chentu cando arrivad a su 2050. u declinu, segundu se cetru de sos istudios de sa Cna est andande adainanti da prus de 30 annos.

Cun custa situazione chi bos amos appena contadu, che serramos deghe meses de analisi chi riguardada de prusu su mundu giovanile. De pitzinnos sardos chi faeddana su sardu e cheren abbarrare in d’una Sardigna prusu ricca e prusu accogliente. E prusu accoglientes deven diventare sas biddas. Custu non pared chi pothad suzzedere. In donzi logu bi est sa disisperazione e cussas biddas chi fintzas a trint’annos fagede fin prenas de zente isperanziosa, dae carchi annu, a bellu a bellu si sunu isboidande. Semper prus pagas sas naschidas, semprer prus pagu su traballu e semprere prus pagas sas prospettivas. Non bastada a tennere unu mare bellu, montagnas riccas de arbules e biddas prenas de istoria. Bidimos comente est cambiada sa Sardigna, comente est cambiada Macumere, cunsierada s’imbiligu de sa Sardigna, chi est bistada dae semper una zittadina chi had attiradu imprendidores, zente de cultura e inube medas continentales e fintzas zente arrivada dae s’estero hana imbistidu inari, faghinde naschere industrias de su casu e faghinde istare beenes sos pastores e sas famillas insoro. De chie sa curpa? Non lu podimos narrere di chi est, ca est meda difficile, comente est meda difficile agatare una rizzetta pro chircare assumancu de frenare s’ispopolamentu e torrare a biere sas biddas prenas de zente.

Pro como bos saludamos e chircamos de toorare fra carchi mese, cun s’isperanzia de bos contares cosas noas e cosas chi fettana piaghere. Una creschida manna. Adiosu!

 

 

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarร  pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *