Imprentas 154 – Bastianina Musu Martini. Fèmina de sa Resistèntzia, paladina de su votu a sas fèminas

Imprentas
Imprentas
Imprentas 154 - Bastianina Musu Martini. Fèmina de sa Resistèntzia, paladina de su votu a sas fèminas
Loading
/

Imprentas 154 – Bastianina Musu Martini. Fèmina de sa Resistèntzia, paladina de su votu a sas fèminas

Imprentas
Imprentas
Imprentas 154 - Bastianina Musu Martini. Fèmina de sa Resistèntzia, paladina de su votu a sas fèminas
Loading
/

Imprentas 154 di Ivan Marongiu

Bastianina Musu Martini. Fèmina de sa Resistèntzia, paladina de su votu a sas fèminas

Oe amus a faeddare de Bastianina Martini Musu. Sa sua est una vida de batallas in nùmene de sa libertade, un’esistèntzia signada dae s’impinnu polìticu, una passione chi at a passare fintzas in sa fìgia Marisa.

Naschet su 31 de nadale de su 1892 in Tàtari. Est fìgia de Antonio Martini, mere de su Gran Caffè Italia in pratza Casteddu. Giai  dae giòvana Bastianina est un’ativista cumbinta chi si faghet notare in sos ambientes de sos intelletuales republicanos tataresos. Est amiga de Mario Berlinguer e de Mariuccia Loriga, chi s’at a cojuare cun Mario, e mama de Enrico e Giovanni.

Bastianina est una mazziniana. S’orientamentu suo est de tipu democràticu interventista antiautoritàriu: bidet sa gherra comente unu trastu pro cumpletare s’unidade natzionale e intendet sa netzessidade de si dèpere opònnere a su primu tentativu de egemonia tedesca in Europa. Devenit una de sas esponentes prus importantes de su PRI tataresu prima de su fascismu. Imbucat a traballare comente maistra elementare e in su 1912 si ponet cun Domenico Musu, un’amigu de pitzinnia originàriu de Tèmpiu chi fiat impreadu in su setore assegurativu. Bastianina intendet su disìgiu de lassare s’Ìsula: Detzidet de si cojuare cun Domenico, a duas cunditziones però: su trasferimentu in “continente” e sa proibitzione imposta a su maridu, de no acafare prus cun isse sa rivortella de cale no nde podiat mai fàghere a mancu.

A carre nieddatza e a pilos nieddos,  Domenico fiat unu giòvanu semper prontu a sa brulla, a s’imbesse de Bastianina, pisedda sèria e solitària. Si còjuant su 1 de freàrgiu su 1915 e lassant sa Sardigna. Su 17 de martzu 1918 su piròscafu Tripoli cun su cale diant èssere dèpidos arribbare a Civitavecchia, benit corfidu dae unu mìssile de unu sutamarinu austrìacu e s’afundat. Perdent sa vida 300 persones. Sos duos isposos in cussa nave non bi sunt, pro ite pagu prima de s’imbarcu, Bastianina s’intendet male e detzidet de non partire.

Si trasferint in sa Capitale in un’apartamentinu in bia Cola di Rienzo. Bastianina, chi si fiat iscrita a sa Facultade de pedagogia de Roma, abbandonat sos istùdios pro si dedicare a sa polìtica.  Durante sa gherra sa giòvana tataresa trasformat sa domo sua in un’ufìtziu de posta cun sos sordados a su fronte. Est ativa in s’assòtziu culturale feminile Lyceum e partètzipat a vàrias manifestatziones in diversas tzitades italianas.

In sos primos annos Binti non si faghet sugetzionare dae sa violèntzia iscuadrista. Partetzipat a manifestatziones antifascistas, fundat sos primos grupos de fèminas repubblicanas e iscriet artìculos pro su votu a sas fèminas in su giornale “Vita Repubblicana”. Su regìmene però leat semper prus podere: Bastianina detzidet de non si dedicare a fainas illegales e si retirat dae s’ativismu.

Su 18 de abrile 1925 naschet Marisa. Sa prima gherra mundiale est acabada e Mussolini instàurat sa ditadura. Bastianina iscriet sa fìgia a s’ùnica iscola montessoriana de Itàlia pro more chi non la fàghere divènnere una giòvana balilla e torrat a cumintzare, a pustis de sa gherra in Etiòpia de su 1935, a retzire sos cumpàngios betzos de su Partidu Republicanu comente a Cino Macrelli, Alfredo De Donno, Guiso Calogero, Francesco Fancello, Federico Comandini e Riccardo Platania.

Sa domo noa de carrela Oràtziu nùmeru 31 divenit sa base de s’atzione polìtica sua. In s’ora Marisa frecuentat su litzeu Mamiani. Est antifascista ma bolet aderire a su partidu comunista e in su 1942, a 16 annos ebbia, intrat a fàghere parte de s’organizatzione clandestina ruja a iscusi de sa mama. Prima comente  istafeta de sos partigianos, posca comente cumponente de sos gap: sos grupos de atzione patriòtica. Sos genitores l’iscoberint a pustis de duos annos de militàntzia e atzetant sa detzisione de sa fìgia a cunditzione chi sigat a frecuentare sa Facultade de fìsica.

Mussolini si dimitit e Bastianina agiudat sos èsules comunistas comente a Longo e a Amendola torrados in sa Capitale a agatare un’allògiu seguru. Est una de sas fèminas prus atrividas de Roma chi lotant contra sos tedescos. Mama e fìgia sunt ambas dua partigianas e gherrant paris contra sos occupante tedescos. Marisa acumprit carchi missione, mentras Bastianina, serente a Giustìtzia e Libertade, est ativa in sas formatziones de su Partidu de Atzione: carrat e cuat armas e faghet pedinamentos. Arruolat in su partidu fintzas su mecànicu Enrico Ferola chi fàbricat sos craos a tres puntas pro blocare sos autocarros tedescos.

Su 7 abrile 1943 Marisa, chi in pessu aiat 19 annos, benit arrestada durante un’operatzione gapista pro ochire a su fìgiu de Mussolini, Vittorio. Sos partigianos benint iscambiados pro ladros. Marisa benit inserrada in su càrtzere feminile Martellette de Roma. Durante sas bisitas sa mama li ponet messàgios in còdighe in su bote de su cafè. In su mentrestempus benit arrestadu unu cumpàngiu de sa resistèntzia chi traighet su grupu de cale faghiat parte Marisa. Bastianina si ponet in movimentu. Avertet su Comitadu de Liberatzione Natzionale pro more chi organizet una fua in antis chi sos nazistas agatent sa fìgia. In su bote de su cafè li ponet una punta de billete cun sos inditos chi devet sighire:  sa presonera at a dèpere papare deghe oos a buddidu pro li pigare su dolore de  bentre. Benit ricoverada in s’ispidale e posca iscarcerada  gràtzias a unu magistratu chi at a firmare un’òrdine de iscartzeramentu farsu.

A s’acabbu de sa gherra a Marisa l’ant a dare sa medàllia de prata a su balore militare. S’at a cojuare cun su cumpàngiu Valentino e acabat s’atividade de cumbatente clandestina. Bastianina operada de tumore a su sinu, torrat a cumintzare sa faina sua. Est in su Comitadu de defensa de sa fèmina paris cun Rita Montagnana, sa mugere de Togliatti, e est firmatària de su promemòria cunsignadu a su Cln in ue si pedit su deretu de votu. Iscriet artìculos pro “L’Itàlia lìbera”, su giornale de su Partidu de atzione e fundat s’Unione Fèminas Italianas (UDI) in su 1944, paris cun Rita Montagnana, Egle Gualdi, Luigia Cobau e Marisa Cinciari Ridano.Sunt unu grupu de fèminas de vàrios ischieramentos chi s’unint pro superare sas  resistèntzias pro sa cuntzessione de sos diritos polìticos feminiles. Bastianina gherrat pro su votu a sas fèminas mancari su cancru. Su 1 freàrgiu 1945 benit emanadu, dae su segundu guvernu Bonomi, su decretu logutenentziale chi cuntzedet su votu e su 10 de freàrgiu Bastianina festat sa vitòria in su litzeu Visconti de Roma pighende parte a su comìtziu istòricu.

Sas fèminas  aiant operadu in mesu sas dificultades ammustrende coràgiu, capatzidade e risolutesa, ghiadas dae unu sensu profundu de rebellia contra sa prepotèntzia. Gràtzias a su contributu issoro sa chistione feminile devenit un’apretu democràticu chi no est possìbile prus a trascurare.

Sa fìgia Marisa e su maridu si trasferint in Sitzìlia. In Palermu arribbat fintzas Bastianina, imbiada dae Emilio Lussu, ministru pro s’assistèntzia a sos rèdutzes, ma unu dolore forte a s’anca non li faghet urtimare sa missione e cun un’aeroplanu ispetziale benit acumpangiada a Roma. Arribbat sa nòmina in sa diretzione de su Partidu de Atzione e cussa, ùnica fèmina, pro sa Consulta Natzionale, ma Bastianina est custrinta a letu. Diat àere dèpidu faeddare in nùmene de cussas fèminas chi pro sa prima borta interveniant in una assemblea democràtica lìbera, pro ite issa aiat gherradu pro issas. Imbetzes s’at a mòrrere in sa domo sua su 21 de santugaine 1945. Una truma manna de gente aiat partetzipadu a s’interru suo. No fiat prus torrada in s’Ìsula, ma in Sardigns  b’aiat lassadu s’ispìritu.

Sos faeddos chi Angela Guidi Cingolani aiat pronuntziadu a pustis de sa  morte nde preservant in manera eterna s’ammentu: “Bastianina Musu est istada una fèmina ispetziale. Nois amus a sighire su caminu suo, s’òpera sua. Nois fèminas amus a dimustrare chi cando b’at unu coro nòbile e un’intelletu bivu, podimus  bìnchere sas dificultades prus mannas e agatare s’àndala pro arribbare a un’era noa chi non depet essire pro fortza dae su traballu de sos òmines, ma mescamente da cussas fèminas, chi sunt prus a presu e chi sunt prussensìbiles a sos bisòngios natzionales”.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *