Imprentas 149 – Flavio Busonera, su mèigu eroe mortu dae sos fascistas in Veneto

Imprentas
Imprentas
Imprentas 149 - Flavio Busonera, su mèigu eroe mortu dae sos fascistas in Veneto
Loading
/

Imprentas 149 – Flavio Busonera, su mèigu eroe mortu dae sos fascistas in Veneto

Imprentas
Imprentas
Imprentas 149 - Flavio Busonera, su mèigu eroe mortu dae sos fascistas in Veneto
Loading
/

Imprentas 149 del 30.04.2021 di Ivan Marongiu

Flavio Busonera, su mèigu eroe mortu dae sos fascistas in Veneto

Sa festa de sa Liberatzione chi si festat ogna annu su 25 de Abrile serbit a ammentare  su sacrifìtziu de sos òmines e de sas fèminas de sa Resistèntzia chi ant gherradu pro libertade e sa democratzia, liberende s’Itàlia de su nazifascismu. Venditas, torturas, impicagiones, custu est su prètziu pagadu dae sos partigianos pro fraigare un’istadu democràticu nou e una costitutzione republicana basada subra sos prìntzipes de ugualidade, giustìtzia sotziale e paghe.

Tra sos chi si che sunt sacrificados pro difèndere custos printzìpios b’at medas sardos e oe nde amus a ammentare unu in particulare, Flavio Busonera, unu dotore sardu chi fiat intradu a fàghere parte de sa resistèntzia. Busonera faghiat su mèigu de famìlia in Veneto, in sa bidda de Cavarzere, in su Venetzianu, acanta fiat intradu in cuntatu cun sas legas sotzialistas de sos  massajos. Busonera, fiat istadu iscopridu dae sas ispias fascistas, chi trassados partigianos l’aiant acapiadu e posca impicadu in Padova, in via Santa lucia, comente vengatzione pro un’omitzìdiu de unu capu fascista atribuidu a sos partigianos, chi però non nche intraiant nudda, pro ite sa morte de su gerarca aiat unu movente passionale.

Nàschidu in Sardigna, in  Oristano in su 1894 dae una famìlia de artigianos, Flavio Busonera aiat  istudiadu meighina in s’universidade de  Casteddu e in deretura aiat cumentzadu a fàghere su mèigu cundutu.  Traballat prima in Sardigna, in sa bidda de  Sarrocu, ma poi, peri pro is ideas polìtica suas de manca, a càusa de s’opositzione de sos fascistas, est custrintu a lassare sa Sardigna e si nche càmbiat a bìvere in  s’Itàlia de su nord. Sotzialista giai de piseddu, s’iscriet a su Partidu Comunista chi in su 1921 fiat deretu de nàschere. Abarrat pro pagu tempus in  Valcellina, in sa bidda de Claut,  e posca in su  1926 andat a bìvere a  Cavarzere, unu tzentru agrìculu bastante mannu in provìntzia de Venezia, a pagos km dae Adria. In Cavarzere è s’època bi fiat prenu prenu de massajos e giorronaderis  chi traballaiant sa terra, isfrutados e pagados male meda. In deretura Busonera si ponet a sa parte issoro,  a fiancu de sas legas  sotzialistas, faghende arrennegare meda sos fascistas locales e sos possidentes terrieros de su logu. In cussu perìodu Flavio Busonera si còjuat cun una pitzoca e cun cussa at 4 fìgios. Dae sa prima die si fiat fatui stimare dae totus pro s’impignu in su traballu suo e pro s’umanidade e sa passione chi poniat pro agiudare sa gente.

A pustis de s’8 de cabudanni 1943 Flavio Busonera si impignat in s’atividade clandestina in collegamentu cun sos grupos partigianos locales. Organizat sos làntzios de materiale pro sso partigianos, agiudat sos giòvanos renitentes, e prus che totu mèigat sos partigianos feridos in batallas. E pròpiu durante s’acumprimentu de su traballu suo de dotore Flavio ruet  in sa trassa filada dae unos cantos fascistas de su logu. A traimentu, sos fascistas si fiant presentados comente partigianos e l’aiant cumbintu a andare a curare una pariga de cumpàngios partigianos chi segundu cussos fiant cuados in su sartu. Ma fiat un’imbrollu pro lu acapiare. Difatis in deretura sos fascistas nde lu leant a su carceri de  Padova.

Sutzedet ca su  16 de austu de su 1944, in su tzentru de Padova, benit mortu su coronellu fascista sardu Bartolomeo Fronteddu. Sos bàtiles de sa morte de su gerarcas benint donados a sos partigianos, ma cussos non ant curpa. Difatis  Fronteddu fiat istadu mortu pro motivos passionales dae unu rivale in amore.  Ma a sos fascistas locales  sa veridade no importat. Ant s’iscusa pro si vengare cun sa  Resistèntzia. Su  17 de austu de su 1944 sete presoneris benint fusilados in sa  caserma de Chiesanuova. Imbetzes Flavio Busonera, Clemente Lampioni, Ettore Caldironi benint impicados in su tzentru de sa tzitade medievale, in via Santa Lucia. Unu mese a pustis su Tribunale Fascista at a cundennare a morte e at a fàghere fosilare sos autores beros de sa morte de Fronteddu.

Flavio Busonera benit galu ammentadu in Veneto, pròpiu in sa tzitade Padova, dea un’importante istrutura sanitària  e de cura in campu oncològicu, intitulada a issu, s’Istitutu Oncològicu Veneto (IOV). S’edifìtziu s’agatat in via Gattamelata e fiat nàschidu comente  ispidale sanatoriale de s’Istitutu natzionale de sa previdèntzia sotziale, intituladu a Vittorio Emanuele III. Ispetzializadu in su tratamentu mèigu e chirùrgicu de sa tubercolosi a su purmone, fiat istadu inchingiadu in su 1935 dae su Duca de Aosta, Amedeo de Savoia, e dae su sutasegretàriu a sos traballos pùblicos de tando, Giuseppe Cobolli Gigli.

Su  nosocòmiu immoe est intituladu a su dot. Flavio Busonera, ma in veridade,  Busonera no b’aiat mai traballadu, difatis aiat praticadu prus che totu in sa bidda de  Cavarzere, in su Venetzianu. Ma mancari gasi sos padovanos ant chèrridu ammentare cus’òmine valitoriosu dende su nùmene suo a s’ispidale prus importante de sa regione. In su 1959 su Presidente de sa Repùblica, Giovanni Gronchi, at assignadu a Flavio Busonera sa medalla de prat a sa memòria a su valore militare. Una targa in ammentu de su mèigu partigianu est istada posta in su 2013 a s’intrada de s’ispidale padovanu. In sa bidda de Cavàrzere, acanta Busonera aiat esertzitadu s’atividade sua de mèigu, b’est fintzas s’omònimu «Villaggio Busonera», una fratzione de sa bidda intitulada a su dotore sardu.

Imbetzes in Sardigna,  su  25 de abrile de su 2016, pròpiu in ocasione de sa Festa de sa Liberatzione, sa tzitade de Aristanis at amentadu a Flavio Busonera, mèigu pediatra, cumandante partigianu in sa luta de Liberatzione in Veneto, giustitziadu da sos fascistas su 17 de austu de su 1944 cun una tzerimònia importante, acanta l’ant dedicadu s’istrutura  moderna de su “Centro Giovani” in  Sa Rodia, inchinghiada dae su Sìndigu Guido Tendas.

Finas a tando nemos in Sardigna aiat onoradu sa figura de Busonena. In fines però sa Giunta comunale at donadu iscurtu a sa Presidente provintziale de s’A.N.P.I. Carla Cossu, e s’est detzisa a onorare in modu cuncretu sa figura de un’aristanesu chi at sacrificadu sa vida sua pro sa libertade de totus. Fatu fatu a Aristanos, sa tzitade de Tàtari puru at chèrridu ammentare sa figura de Busonera, intitulende·li unu caminu in su cuartieri de Li Punti.

Busonera fiat nàschidu su 28 de trìulas de su 189 in Aristanis. Fiat fìgiu de unu cummertziante de gazosas. A pustis de sas iscolas mèdias aiat fatu  su Ginnasiu in s’iscola de Piazza Manno in Aristanis. Sighit  posca sos istùdios a Casteddu frecuentende su Litzeu Dettori, acanta connoschet a  Antonio Gramsci, chi lu faghet partetzipare a sas primas lutas sotzialistas de sos traballadores portuales casteddajos e de sas operajas de sa Manifattura Tabacchi. Partètzipat a sa prima gherra mundiale, e, a sa fine de su cunflitu  si laùreat in Meighina, e incumentzat a fàghere su mèigu. Ma a càusa de sos ameletzos de sos fascistas est custrintu a si nde andare dae Sardigna e andat a traballare in Veneto, logu acanta, comente amus naradu, sighit s’atividade sua anti-fascista.  Busonera però at a pagare cara sa fide sua a sas  ideas liberales e at a èssere cundennadu a morte.  Pro chie cheret connoschere mègius sa figura de Flavio Busonera consigiamus sa letura de su libru de su prof. Filippo Focardi (de s’Universidade de Padova — Dipartimentu de Sièntzias Polìticas, giurìdicas e istùdios internatzionales) a tìtulu  “Il cattivo tedesco e il bravo italiano” (Laterza editori)

Ma de Flavio Busonera s’est torradu a allegare in custos meses colados. Su nebode suo, primàriu de geriatria in s’ispidale covid de Dolo, in sa tzitade metropolitana de Venètzia, chi si narat Flavio comente a su mannoi etotu, est istadu unu de sos dotores chi prus de totus s’est impignadu die e note pro curare sos patzientes corpidos dae su coronavirus, paris cun sos àteros collegas primàrios de meighina Interna. Ma a fortza de abarrare a cuntatu cun sos malàidos, fintzas issu a sa fine s’est contagiadu. Coladu su perìodu de curas e de isulamentu, su mèigu est torradu in deretura in corsia a curare sos malàidos de Covid-19, cun su matessi ispìritu de deditzione de manneddu. De issu nd’at allegadu fintzas su giornale prus importante de su Veneto, chi l’at dedicadu un’artìculu in sa primu pàgina.

Lascia un commento

Il tuo indirizzo email non sarà pubblicato. I campi obbligatori sono contrassegnati *