Imprentas 139 del 21.04.2021 di Ivan Marongiu

Rai Yoyo. ‘Pablo’, su primu cartone animadu cun unu pipiu autìsticu

Pablo est  in direta ogna die a sas 18 in Rai Yoyo e in rèplica fintzas a sas 9.35. Sa sèrie animada, chi afrontat s’autismu cun unu cartone animadu, est disponìbile in RaiPlay, fintzas in limba inglesa.

A pustis de medas rechertas e meda impinnu dae banda de sos Assòtzios de sos Genitores de Pipios cun Autismu, sa RAI in fines at prodùidu unu cartone animadu cun unu pipiu autìsticu tra sos protagonistas suos.  Est sa prima bia chi càpitat. Est “Pablo”, in direta dae su 1° martzu, ogna dies, a sas 18 in Rai Yoyo, e in rèplica fintzas a sas 9.35. Sa sèrie animada est giai disponìbile in RaiPlay, fintzas in limba inglesa.

Pablo est unu pipiu cun autismu e cun una passione manna pro su disinnu. Cun coràgiu e cun s’agiudu de pessonàgios imbentados chessit a afrontare sas dificultades mannas de ogna die.  Est unu pipiu intelligente e cun sos amigos suos chessit a trasformare ogni problema in un’aventura fantàstica de bìvere paris cun sos cumpangeddos.

Sa sèrie Pablo duncas cheret afrontare su tema delicadu de s’autismu cun unu cartone animadu. Si tratat de unu produtu de animatzione dedicadu a totus, acanta sa diversidade de cadaunu est sa crae pro superare ogni dificultade. Su Servìtziu Pùblicu de sa Rai duncas at chèrfidu prodùere custu cartone pro no esclùdere a niunu. In ogna puntada de Pablo si contant istòrias  interessantes e ispassiosas, ma fitnzas cun unu balore formativu mannu. Sa particularidade de Pablo no l’impedit de agatare solutziones a sas dificultades chi addòbiat e de las cumpartzire cun su mundu esternu.

In ogni episòdiu, s’eroe nostru agatat semper carchi problema cuotidianu o in calicuna cosa chi non cumprendet. Ma gràtzias a s’immaginatzione sua e a sa passione pro su disegnu, su problema intrat in unu mundu fantàsticu acanta sos amigos animales chi issu pintat e colorat, chi rapresentant aspetos de sa personalidade de Pablo e de medas pipios malàidos de autismu, lu suportant comente  chi siant un’iscuadra bronta a li dare una manu de agiudu. Tra sos personàgios b’at Linda, una sorighedda bergungiosa ma determinada, Frullo, unu pigioneddu bivu e geniosu, Dino, unu dinosàuru mannu mannu, e Raffa, una girafa intelligente e abista.  Totu custos personàgios ant a dare solutziones ispantosas a problemas chi podent pàrrere difìtziles de risòrvere,  agiudende in custu modu a Pablo a tènnere cumportamentos chi li dant satisfatzione e chi in su matessi tempus podent èssere reconnotos e cumprèndidos dae sos àteros.

Si tratat de unu cartone animadu pro totus e chi podet agiudare medas pipios a cumprèndere unu cumpàngiu de classe “ispetziale”. Est craru chi sa resèssida chi at a àere custu cartone isperimentale at a ispìnghere sa RAI a sighire o nono  in custu caminu de inclusione de sas diversidades e de sas disabilidades in sa programatzione sua pro s’infàntzia, pro custu s’invitu est cussu de lu fàghere pompiare a totus.

Una bella initziativa duncas in favore de sos chi sufrint de s’ispetru autìsticu, pròpiu comente  cussa promòvida dae sa Fundatzione ANFFAS de Casteddu chi at promòvidu  duos progetos, finantziados dae sa Regione Sardigna, destinados a chimbanta persones cun disabilidade intelletiva o istorbu de s’ispetru autìsticu in possessu de sos recuisitos pro unu possìbile atzessu a su mundu de su traballu o chi apant giai aviadu percursos ocupatzionales. “Metodologias e trastos de acumpangiamentu a su traballu de persones cun disabilidades intelletivas” e “Mesura e trastos pro una partetzipatzione ativa e atzessìbile a su mercadu de su traballu”, custos sos nùmenes de sos duos progetos de ANFFAS.

In custos ùrtimos annos sa Fundatzione ANFFAS de Casteddu (Assòtziu Natzionale Famìlias de Persones cun Didabilidade Intelletiva), a parte sos aspetos riabilitativos, s’est impinnada fintzas in sos protzessos de afirmadura de sos deretos de autodeterminatzione, tzitadinàntzia ativa, autonomia, formatzione e traballu de sas persones autìsticas. Faghent parte de cust’àmbitu fintzas sos duos progetos finantziados dae sa Regione Sardigna chi si podent compudare in su giassu internet istitutzioanale de s’ente.

Pro fortuna, duncas,  bi sunt medas inistziativas  pro agiudare sos indivìduos e sas famìlias de sas persones chi sufrint de autismu, fintzas si in custu perìodu de apretu sanitàriu dèpidu a s’epidèmia de coronovirus e a su cunsighente cunfinamentu, sunt essidos a campu medas problemas, determinados fintzas pro more dae s’aumentu costante de sas diàgnosi de autismu tra sos piseddos. Binti annos a oe sos pipios a sos cales beniat diagnosticadu un’istorbu de s’ispetru autìsticu fiant unu ogna 150. Oe s’istimat chi diant pòdere èssere unu ogna 50. Un’aumentu costante. Segundu  càrculos  aprossimativos  sos minores chi sufrint de custu istorbu in Itàlia diant dèpere èssere prus de 600.000. Belle 4.000 casos noos cada annu.

Totu a su cunditzionale pro ite in Itàlia no esistent istatìsticas ufitziales de custa patologia. Su chi ischimus est frutu de una chirca americana, segundu sa cale sas persones autìsticas rapresentant tra s’1 e su 2 pro chentu de sa populatzione. Sos òmines sunt  bator bias prus de sas fèminas. Ma, ispiegant sos espertos, cando si faeddat de autismu  tocat a àere cuidadu meda. Non solu non connoschimus sas càusas, ma  ogna forma est diferente dae s’àtera, cosa chi complicat galu de prus sa diàgnosi.

L’ischint bene sos genitores chi gherrant  ogna die contra sa patologia de sos fìgios e chi sunt custrintos a fàghere biàgios dae un’ispidale a un’àteru, dae un’ispetzialista a  s’àteru, chirchende de agatare, si non una cura, a su mancu unu consìgiu afidàbile pro pòdere gestire custu male. Contat Benedetta Demartis, presidente de s’Angsa (assòtziu natzionale genitores persones cun autismu): «Pro nois sa prima crititzidade est sa diagnosi, a s’ispissu isballiada, a s’ispissu comunicada in modu fritu e impersonale». Ma sa cosa prus difìtzile est su chi benit a pustis.  Cando unu genitore dimandat a su mèdicu: «E immoe?», in medas ocasiones sa risposta no arribbat. «Sas istruturas sanitàrias nostras sunt belle totu firmas  a teorias betzas. Prevident carchi tratamentu de psicomotritzidade, de logopedia, pagu àteru. E su pesu de sa maladia est totu subra sas palas de sas familias».

Sas etzetziones bi sunt, pro fortuna. In Novara, binti annos a oe, pròpiu Demartis e  àteros genitores cun fìgios autìsticos, at abertu unu Tzentru de avanguàrdia pro sa cura de s’autismu chi immoe at 50 dipendentes, tra custos 30 psicòlogos, pedagogistas clìnicos e educadores. «Unu contributu fundamentale est arribbadu dae sa neuropsichiatra infantile, Chiara Pezzana, chi oe est sa diretora sientìfica nostra».

Ma fintzas sa Comuna de Novara, chi at cuntzèdidu in impreu gratuitu un’edifìtziu serradu e carchi azienda de sa zona, ant dadu una manu importante. «Oe – narat sa presidente de s’Angsa – sunt 170-180 sas famìlias sighidas dae su tzentru nostru. Dae su 2019 aimus fintzas una cunventzione cun su sistema sanitàriu natzionale e semus fintzas unu tzentru chi acollit sos tirotzinantes universitàrios». Ma Novara est unu casu unu pagu ispetziale. Tropu a s’ispissu sas famìlias cun fìgios autìsticos chi ant s’isfortuna de èssere a largu dae custos tzentros no ischint comente fàghere.

«Sas relatziones a s’internu de sos nùcleos familiares nostros – agiunghet Benedetta Demartis – sunt postas a sa proa cando b’at unu fìgiu autìsticu. Est capitadu fintzas a mie. Apo fatu 5 annos de psicoterapia pro atzetare su fatu chi fìgia mea non mi abbaidaiat in sos ogros. Non mi cheriat, non mi faghiat unu sorrisu. E sos mèdicos ite naraiant? Est una psicosi generada dae una relatzione cun sa mama. Immoe, pro fortuna sa chirca sientìfica at fintzas àteras positziones». In Sardigna puru esistint medas assòtzios chi agiudant  sas persones autìsticas, comente Associazione AUTISMO SARDEGNA ONLUS, ANGSA Sardegna Onlus e Associazione Diversamente Onlus, chi ogna die dant una manu cuncreta a sas famìlias chi a s’ispissu sunt lassadas solas a afrontare custu male.